Chương I: Điện Học – Vật Lý Lớp 9
Bài 10: Biến Trở – Điện Trở Dùng Trong Kĩ Thuật
Có bao giờ bạn thấy một bóng đèn sáng từ từ và dần tối từ từ đi không, đó là khi bạn sử dụng biến trở. Cũng nhờ biến trở mà ta có thể điều chỉnh âm thanh rađiô hay âm thanh tivi nhỏ dần đi. Vậy biến trở có cấu tạo và hoạt động như thế nào?
Để trả lời câu hỏi trên mời các bạn nghiên cứu bài 10 điện trở – điện trở dùng trong kĩ thuật.
Tóm Tắt Lý Thuyết
I. Biến Trở
1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở
a. Cấu tạo
Bộ phận chính của biến trở gồm con chạy (hoặc tay quay) C và cuộn dây dẫn bằng hợp kim có điện trở suất lớn ( nikêlin hay nicrôm ), được quấn đều đặn dọc theo một lõi bằng sứ.
b. Hoạt động
– Không có tác dụng làm thay đổi điện trở. Vì khi đó, con chạy C dịch chuyển, dòng điện vẫn chạy qua toàn bộ cuộn dây của biến trở, chiều dài phần cuộn dây có dòng điện đi qua không đổi.
– Điện trở của mạch điện có thay đổi. Vì khi dịch chuyển con chạy hoặc tay quay sẽ làm thay đổi chiều dài phần cuộn dây có dòng điện chạy qua do đó làm thay đổi điện trở của biến trở.
– Khi dịch chuyển con chạy thì sẽ làm thay đổi chiều dài của phần cuộn dây có dòng điện chạy qua và do đó làm thay đổi điện trở của biến trở.
2. Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện
Biến trở có thể được dùng để điều chỉnh cường độ dòng điện trong mạch khi thay đổi số điện trở của nó.
II. Các Điện Trở Dùng Trong Kĩ Thuật
Thường dùng trong các mạch điện tử, trên mỗi điện trở có ghi thông số kĩ thuật và giá trị của điện trở
Có hai cách ghi trị số các điện trở:
- Trị số được ghi ngay trên điện trở
- Trên điện trở có sơn các vòng màu sắc biểu thị giá trị của điện trở
Ghi nhớ
– Bộ phận chính của biến trở gồm con chạy (hoặc tay quay) C và cuộn dây dẫn bằng hợp kim có điện trở suất lớn (nikêlin hay nicrôm) được quấn đều đặn dọc theo một lõi bằng sứ.
– Khi dịch chuyển con chạy thì sẽ làm thay đổi chiều dài của phần cuộn dây có dòng điện chạy qua và do đó làm thay đổi điện trở cuả biến trở.
– Biến trở là điện trở có thể thay đổi trị số và có thể được dùng để điều chỉnh cường độ dòng điện trong mạch.
Các Bài Tập & Lời Giải Bài Tập SGK Bài 10 Biến Trở – Điện Trở Dùng Trong Kĩ Thuật
Hướng dẫn làm các câu hỏi trong sách giáo khoa bài 10 biến trở điện trở dùng trong kĩ thuật chương 1 vật lý 9. Bài học giúp các bạn biết cấu tạo và nguyên tắc hoạt động của biến trở.
Bài Tập C2 Trang 29 SGK Vật Lý Lớp 9
Bộ phận chính của biến trở trên các hình 10.1a, b gồm con chạy (hoặc tay quay) C và cuộn dây dẫn bằng hợp kim có điện trở suất lớn (nikelin hay nicrom), được quấn đều dặn dọc theo một lõi bằng sứ. Nếu mắc hai đầu A, B của cuộn dây này nối tiếp vào mạch điện thì khi dich chuyển con chạy C, biến trở có tác dụng thay đổi điện trở không? Vì sao?
>> Xem: giải bài tập c2 trang 29 sgk vật lý lớp 9
Bài Tập C3 Trang 29 SGK Vật Lý Lớp 9
Biến trở được mắc nối tiếp vào mạch điện, chẳng hạn vói hai điểm A và N của các biến trở ở hình 10.1a và b. Khi đó, nếu ta dịch chuyển con chạy hoặc quay tay C thì điện trở của mạch điện có thay đổi không? Vì sao?
>> Xem: giải bài tập c3 trang 29 sgk vật lý lớp 9
Bài Tập C4 Trang 29 SGK Vật Lý Lớp 9
Trên hình 10.2 vẽ các kí hiệu sơ đồ của biến trở. Hãy mô tả hoạt động của biến trở có kí hiệu sơ đồ a, b, c.
>> Xem: giải bài tập c4 trang 29 sgk vật lý lớp 9
Bài Tập C5 Trang 29 SGK Vật Lý Lớp 9
Vẽ sơ đồ mạch điện hình 10.3
>> Xem: giải bài tập c5 trang 29 sgk vật lý lớp 9
Bài Tập C6 Trang 29 SGK Vật Lý Lớp 9
Tìm hiểu trị số điện trở lớn nhất của biến trở được sử dụng và cường độ lớn nhất của dòng điện cho phép chạy qua biến trở đó.
– Mắc mạch điện theo hình 10.3. Đẩy con chạy C về sát điểm N để biến trở có điện trở lớn nhất.
– Đóng công tắc rồi dịch chuyển con chạy C để đèn sáng hơn. Tại sao?
– Để đèn sáng mạnh nhất thì phải dịch con chạy của biến trở tới vị trí nào? Vì sao?
>> Xem: giải bài tập c6 trang 29 sgk vật lý lớp 9
Bài Tập C7 Trang 30 SGK Vật Lý Lớp 9
Trong kĩ thuật, chẳng hạn trong các mạch điện của Radio, tivi… người ta cần sử dụng các điện trở có kích thước nhỏ với các trị số khác nhau, có thể tới vài trăm megavon \(\)\((1MΩ = 10^6Ω )\). Các điện trở này được chế tạo bằng một lớp than hay lớp kim loại mỏng phủ ngoài một lỏi cách điện (thường bằng sứ). Hãy giải thích vì sao lớp than hay lớp kim loại mỏng đó lại có điện trở lớn.
>> Xem: giải bài tập c7 trang 30 sgk vật lý lớp 9
Bài Tập C8 Trang 30 SGK Vật Lý Lớp 9
Hãy nhận dạng hai cách ghi trị số các điện trở kĩ thuật nêu dưới đây.
Cách 1: Trị số được ghi trên điện trở (hình 10.4a)
Cách 2: Trị số được thể hiện bằng các vòng màu sơn điện trở (hình 10.4b và hình 2 ở bìa 3).
>> Xem: giải bài tập c8 trang 30 sgk vật lý lớp 9
Bài Tập C9 Trang 30 SGK Vật Lý Lớp 9
Đọc trị số của các điện trở cùng loại như hình 10.4a có trong bộ dụng cụ thí nghiệm.
>> Xem: giải bài tập c9 trang 30 sgk vật lý lớp 9
Bài Tập C10 Trang 30 SGK Vật Lý Lớp 9
Một biến trở con chạy có điện trở lớn nhất là 20Ω. Dây điện trở của biến trở là dây hợp kim nicrom có tiết diện \(\)\(0,5mm^2\) và được quấn đều chung quanh một lõi sứ tròn đường kính 2cm. Tính số vòng dây của biến trở này.
>> Xem: giải bài tập c10 trang 30 sgk vật lý lớp 9
Những Điểm Cần Lưu Ý
1. Nêu được biến trở là gì và nêu được nguyên tắc hoạt động của biến trở.
2. Mắc được biến trở vào mạch điện để điều chỉnh cường độ dòng điện chạy qua mạch.
3. Nhận ra được các điện trở dùng trong kĩ thuật
Trên là toàn bộ nội dung bài 10 biến trở điện trở dùng trong kĩ thuật chương 1 vật lý 9. Bài học giúp các bạn tìm hiểu cấu tạo và nguyên tắc hoạt động của biến trở. Bài học này có thú vị không? để lại ý kiến đóng góp ngay bên dưới nhé.
Bài Tập Liên Quan:
- Bài 20: Tổng Kết Chương I Điện Học
- Bài 19: Sử Dụng An Toàn Và Tiết Kiệm Điện
- Bài 18: Thực Hành Kiểm Nghiệm Mối Quan Hệ Q-I^2 Trong Định Luật Jun-LenXơ
- Bài 17: Bài Tập Vận Dụng Định Luật Jun – LenXơ
- Bài 16: Định Luật Jun – Len-Xơ
- Bài 15: Thực Hành Xác Định Công Suất Của Các Dụng Cụ Điện
- Bài 14: Bài Tập Về Công Suất Điện Và Điện Năng Sử Dụng
- Bài 13: Điện Năng – Công Của Dòng Điện
- Bài 12: Công Suất Điện
- Bài 11: Bài Tập Vận Dụng Định Luật Ôm Và Công Thức Tính Điện Trở Của Dây Dẫn
- Bài 9: Sự Phụ Thuộc Của Điện Trở Vào Vật Liệu Làm Dây Dẫn
- Bài 8: Sự Phụ Thuộc Của Điện Trở Vào Tiết Diện Dây Dẫn
- Bài 7: Sự Phụ Thuộc Của Điện Trở Vào Chiều Dài Dây Dẫn
- Bài 6: Bài Tập Vận Dụng Định Luật Ôm
- Bài 5: Đoạn Mạch Song Song
- Bài 4: Đoạn Mạch Nối Tiếp
- Bài 3: Thực Hành Xác Định Điện Trở Của Một Dây Dẫn Bằng Ampe Kế Và Vôn Kế
- Bài 2: Điện Trở Của Dây Dẫn – Định Luật Ôm
- Bài 1: Sự Phụ Thuộc Của Cường Độ Dòng Điện Vào Hiệu Điện Thế Giữa Hai Đầu Dây Dẫn
Trả lời