Chương I: Cơ Học – Vật Lý Lớp 8
Bài 17: Sự Chuyển Hóa Và Bảo Toàn Cơ Năng
Trong tự nhiên cũng như trong kĩ thuật, ta thường quan sát thấy sự chuyển hóa cơ năng từ dạng này sang dạng khác: Động năng chuyển hóa thành thế năng và ngược lại thế năng chuyển hóa thành động năng. Dưới đây ta sẽ khảo sát cụ thể chuyển hóa này.
Nội dung bài học bài 17 sự chuyển hóa và bảo toàn cơ năng chương I cơ học vật lý lớp 8. Bài học giúp bạn phát biểu được định luật bảo toàn cơ năng ở mức độ biểu đạt như trong SGK, biết nhận ra, lấy ví dụ về sự chuyển hóa lẫn nhau giữa thế năng và động năng trong thực tế.
Trong quá trình cơ học, động năng và thế năng có thể chuyển hóa lẫn nhau, nhưng cơ năng được bảo toàn.HocTapHay.Com
Tóm Tắt Lý Thuyết
I. Sự Chuyển Hóa Của Các Dạng Cơ Năng
– Trong quá trình chuyển động của con lắc đã có sự chuyển hóa liên tục các dạng cơ năng: Thế năng chuyển hóa thành động năng và động năng chuyển hóa thành thế năng.
– Khi con lắc ở vị trí thấp nhất (vị trí cân bằng), thế năng đã chuyển hóa hoàn toàn thành động năng; khi con lắc ở vị trí cao nhất, động năng đã chuyển hóa hoàn toàn thành thế năng.
Kết luận: Động năng có thể chuyển hóa thành thế năng và ngược lại thế năng có thể chuyển hóa thành động năng.
Bài Tập C1 Trang 59 SGK Vật Lý Lớp 8
Độ cao và vận tốc của quả bóng thay đổi thế nào trong thời gian quả bóng rơi?
Tìm từ thích hợp cho các chỗ trống của câu trả lời sau:
Trong thời gian quả bóng rơi, độ cao của quả bóng …(1)… dần, vận tốc của quả bóng …(2)… dần.
Bài Tập C2 Trang 59 SGK Vật Lý Lớp 8
Thế năng và động năng của quả bóng thay đổi thế nào?
Tìm từ thích hợp cho các chỗ trống của câu trả lời sau :
Thế năng của quả bóng …(1)… dần, còn động năng của nó …(2)…
Bài Tập C3 Trang 59 SGK Vật Lý Lớp 8
Khi quả bóng chạm mặt đất, nó nảy lên. Trong thời gian nảy lên, độ cao và vận tốc của quả bóng thay đổi thế nào? Thế năng và động năng của nó thay đổi thế nào?
Tìm từ thích hợp cho các chỗ trống của câu trả lời sau:
Trong thời gian nảy lên, độ cao của quả bóng …(1)… dần, vận tốc của nó …(2)… dần. Như vậy thế năng của quả bóng …(3)… dần, động năng của nó …(4)… dần.
Bài Tập C4 Trang 59 SGK Vật Lý Lớp 8
Ở những vị trí nào (A hay B) quả bóng có thế năng, động năng lớn nhất; có thế năng, động năng nhỏ nhất?
Tìm từ thích hợp cho các chỗ trống của câu trả lời sau:
Quả bóng có thế năng lớn nhất khi ở vị trí …(1)… và có thế năng nhỏ nhất khi ở vị trí …(2)….
Quả bóng có động năng lớn nhất khi ở vị trí …(3)… và động năng nhỏ nhất khi ở vị trí …(4)….
Bài Tập C5 Trang 60 SGK Vật Lý Lớp 8
Vận tốc của con lắc tăng hay giảm khi:
a. Con lắc đi từ A xuống B.
b. Con lắc đi từ B lên C.
Bài Tập C6 Trang 60 SGK Vật Lý Lớp 8
Có sự chuyển hóa từ dạng cơ năng này sang dạng cơ năng nào khi:
a. Con lắc đi từ A xuống B?
b. Con lắc đi từ B lên C?
Bài Tập C7 Trang 60 SGK Vật Lý Lớp 8
Ở những vị trí nào con lắc có thế năng lớn nhất, có động năng lớn nhất?
Bài Tập C8 Trang 60 SGK Vật Lý Lớp 8
Ở những vị trí nào con lắc có động năng nhỏ nhất, có thế năng nhỏ nhất? Các giá trị nhỏ nhất này bằng bao nhiêu?
II. Bảo Toàn Cơ Năng
Trong quá trình cơ học, động năng và thế năng có thể chuyển hóa lẫn nhau, nhưng cơ năng thì không đổi. Người ta nói cơ năng được bảo toàn.
III. Vận Dụng
Bài Tập C9 Trang 61 SGK Vật Lý Lớp 8
Hãy chỉ ra sự chuyển hóa từ dạng cơ năng này sang dạng cơ năng khác trong các trường hợp sau đây:
a. Mũi tên được bắn đi từ chiếc cung.
b. Nước từ trên đập cao chảy xuống.
c. Ném một vật lên cao theo phương thẳng đứng.
Tóm Tắt Lý Thuyết Ngắn Gọn
1. Sự chuyển hóa và bảo toàn cơ năng : Động năng có thể chuyển hóa thành thế năng, ngược lại thế năng có thể chuyển hóa thành động năng.
Ví dụ: Trong thí nghiệm 1 hình 17.1 SGK, khi quả bong rơi xuống, độ cao của quả bóng giảm dần, vận tốc của quả bóng tăng dần. như vậy thế năng của quả bóng giảm dần, còn động năng của nó tăng lên. Khi chạm đất, quả bóng nảy lên, ta có quá trình ngược lại. Trong thí nghiệm 2 hình 17.2 SGK, vận tốc của con lắc tăng khi con lắc đi từ A về B và giảm khi con lắc đi từ B đến C. Ở vị trí cao nhất ( A hoặc C) thì thế năng lớn nhất, còn động năng nhỏ nhất và bằng 0. Như vậy ta thấy khi trở về vị trí thấp nhất thì động năng chuyển hóa hoàn toàn thành thế năng.
2. Bảo toàn cơ năng: Trong quá trình cơ học, động năng và thế năng có thể chuyển hóa lẫn nhau, nhưng co năng được bảo toàn.
Lưu ý:
Trong hai thí nghiệm như hình 17.1 và 17.2 SGK, ta thấy nếu bỏ qua ma sát thi độ cao lớn nhất của vật không thay đổi trong quá trình chuyển động, nghĩa là nếu không có ma sát thì cơ năng được bảo toàn. Nếu kể đến ma sát thì cơ năng của vật không được bảo toàn mà bị giảm xuống, phần cơ năng mất đi đã chuyển hóa thành một dạng năng lượng khác.
Có thể em biết rồi
Các nguồn nước ở trên cao có thế năng rất lớn. Thế năng này có thể chuyển hóa thành động năng làm quay các máy phát điện. Hiện nay, người ta mới sử dụng được chưa tới 10% nguồn năng lượng dự trữ khổng lồ này. Gió có đông năng rất lớn, là nguồn năng sạch và rẻ tiền. Nếu con người tận dụng được hết động năng của gió thì gió có thể cung cấp cho con người năng lượng còn lớn hơn năng lượng do nước cung cấp. Từ xưa, người ta đã biết sử dụng động năng của gió để chạy các cối xay, gọi là cối xay gió.
Trên là toàn bộ nội dung bài học bài 17 sự chuyển hóa và bảo toàn cơ năng chương I cơ học vật lý lớp 8. Bài soạn đầy đủ kèm theo đó là lời chi tiết các câu hỏi trong sách giáo khoa.
Bài Tập Liên Quan:
- Bài 18: Câu Hỏi Và Bài Tập Tổng Kết Chương I Cơ Học
- Bài 16: Cơ Năng
- Bài 15: Công Suất
- Bài 14: Định Luật Về Công
- Bài 13: Công Cơ Học
- Bài: 12 Sự Nổi
- Bài 11: Thực Hành Nghiệm Lại Lực Đẩy Ác-Si-Mét
- Bài 10: Lực Đẩy Ác-Si-Mét
- Bài 9: Áp Suất Khí Quyển
- Bài 8: Áp Suất Chất Lỏng – Bình Thông Nhau
- Bài 7: Áp Suất
- Bài 6: Lực Ma Sát
- Bài 5: Sự Cân Bằng Lực – Quán Tính
- Bài 4: Biểu Diễn Lực
- Bài 3: Chuyển Động Đều – Chuyển Động Không Đều
- Bài 2: Vận Tốc
- Bài 1: Chuyển Động Cơ Học
Trả lời