Chương II: Nhiệt Học – Vật Lý Lớp 6
Bài 18: Sự Nở Vì Nhiệt Của Chất Rắn
Nội dung bài 18 sự nở vì nhiệt của chất rắn chương II vật lý lớp 6. Bài học giúp hiểu thể tích, chiều dài của chất rắn khi nóng lên, khi lạnh đi. Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt khác nhau. Kỹ năng, rèn luyện kỹ năng quan sát thí nghiệm để trả lời các câu hỏi. Giải thích được một số hiện tượng đơn giản về sự nở vì nhiệt của chất rắn.
Tháp Eiffel ở Pari, thủ đô nước Pháp là tháp bằng thép nổi tiếng thế giới. Các phép đo chiều cao tháp vào ngày 01/01/1890 và ngày 01/07/1890 cho thấy, trong vòng 6 tháng tháp cao thêm hơn 10 cm. Tại sao lại có sự kì lạ đó? Chẳng lẽ một cái tháp bằng thép có thể “lớn lên” được hay sao?
Bài này sẽ giúp các bạn trả lời câu hỏi trên.
– Chất rắn nở ra khi nóng lên, co lại khi lạnh đi.
– Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt khác nhau.
HocTapHay.Com1. Làm thí nghiệm
Dùng dụng cụ vẽ ở hình 18.1
– Trước khi hơ nóng quả cầu bằng kim loại, thử thả xem quả cầu có lọt qua vòng kim loại không. Nhận xét:
– Dùng đèn cồn hơ nóng quả cầu kim loại trong 3 phút, rồi thử thả xem quả cầu có còn lọt qua vòng kim loại nửa không. Nhận xét.
– Nhúng quả cầu đã được hơ nóng vào nước lạnh, rồi thử thả cho nó lọt qua vòng kim loại. Nhận xét.
Trước khi hơ nóng | Khi đã hơ nóng | Nhúng quả cầu vào nước lạnh | |
Quả cầu có lọt vào vòng kim loại hay không |
Tại sao hơ nóng quả cầu lại không lọt qua vòng kim loại? ⇒ Vì quả cầu nở ra khi nóng lên.
Tại sao khi nhúng vào nước lạnh, quả cầu lại bỏ lọt vào vòng kim loại? ⇒ Vì quả cầu co lại khi lạnh đi.
2. Trả lời câu hỏi
Bài Tập C1 Trang 58 SGK Vật Lý Lớp 6
Tại sao sau khi bị hơ nóng, quả cầu lại không lọt qua vòng kim loại.
Bài Tập C2 Trang 58 SGK Vật Lý Lớp 6
Tại sao sau khi được nhúng vào nước lạnh, quả cầu lại lọt qua vòng kim loại.
3. Rút ra kết luận
Bài Tập C3 Trang 59 SGK Vật Lý Lớp 6
Chọn từ thích hợp trong khung để điền vào chỗ trống của các câu sau:
a. Thể tích quả cầu (1) … khi quả cầu nóng lên.
b. Thể tích quả cầu giảm khi quả cầu (2) …
– nóng lên
– lạnh đi
– tăng
– giảm
Bài Tập C4 Trang 59 SGK Vật Lý Lớp 6
Từ bảng dưới đây có thể rút ra nhận xét gì về sự nở vì nhiệt của các chất rắn khác nhau:
Nhôm | 0,12cm |
Đồng | 0,086cm |
Sắt | 0,060cm |
– Các chất rắn nở ra khi nóng lên và co lại khi lạnh đi.
– Các chất rắn khác nhau thì nở vì nhiệt khác nhau. Ví dụ: nhôm nở vì nhiệt nhiều hơn đồng, đồng nở vì nhiệt nhiều hơn sắt.
Chú ý: Sự nở vì nhiệt theo chiều dài (sự nở dài) của vật rắn có nhiều ứng dụng trong đời sống và kĩ thuật.
Bảng ghi độ tăng chiều dài của các thanh kim loại khác nhau có chiều dài ban đầu là 100cm khi nhiệt độ tăng thêm \(\)\(50^0C\).
- Nhôm: 0,12cm
- Đồng: 0,086cm
- Sắt: 0,060cm
4. Vận dụng
Bài Tập C5 Trang 59 SGK Vật Lý Lớp 6
Ở đầu cán (chuôi) dao, liềm bằng gỗ, thường có một đai bằng sắt, gọi là cái khâu (hình 18.2). Dùng để giữ chặt lưỡi dao hay lưỡi liềm. Tại sao khi lắp khâu, người thợ rèn phải nung nóng khâu rồi mới tra vào cán?
Bài Tập C6 Trang 59 SGK Vật Lý Lớp 6
Hãy nghĩ cách làm cho quả cầu trong thí nghiệm ở hình 18.1, dù đang nóng vẫn có thể lọt qua vòng kim loại. Hãy làm thí nghiệm kiểm chứng.
Bài Tập C7 Trang 59 SGK Vật Lý Lớp 6
Hãy tự trả lời câu hỏi đã nêu ở đầu bài học. Biết rằng, ở Pháp tháng Một đang là mùa Đông, còn tháng Bảy đang là mùa Hạ.
“Tháp Ép-phen (Eiffel) ở Pari, Thủ đô nước Pháp là tháp bằng thép nổi tiếng thế giới. Các phép đo chiều cao tháp vào ngày 01/01/1890 và ngày 01/7/1890 cho thấy, trong vòng 6 tháng tháp cao thêm hơn 10cm. Tại sao lại có sự kì lạ đó? Chẳng lẽ một cái tháp bằng thép lại có thể “lớn lên” được hay sao?”
Có thể bạn chưa biết
Bêtông được làm từ ximăng trộn với nước và cát, sỏi, nở vì nhiệt như thép. Nhờ đó mà các trụ Bêtông cốt thép không bị nứt khi nhiệt độ ngoài trời thay đổi.
Trả lời câu hỏi đầu bài: ở Pháp, tháng 1 là mùa Đông, nhiệt độ lạnh nên tháp bằng thép co lại. Tháng 7 là mùa hè, nhiệt độ nóng nên tháp bằng thép dãn ra.
Ở trên là lý thuyết bài 18 sự nở vì nhiệt của chất rắn chương II nhiệt học. Bài học giúp bạn tìm được thí dụ thực tế chứng tỏ thể tích, chiều dài của chất rắn khi nóng lên, khi lạnh đi. Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt khác nhau.
Bài Tập Liên Quan:
- Bài 30: Tổng Kết Chương II Nhiệt Học
- Bài 29: Sự Sôi (Tiếp Theo)
- Bài 28: Sự Sôi
- Bài 27: Sự Bay Hơi Và Sự Ngưng Tụ (Tiếp Theo)
- Bài 26: Sự Bay Hơi Và Sự Ngưng Tụ
- Bài 25: Sự Nóng Chảy Và Sự Đông Đặc (Tiếp Theo)
- Bài 24: Sự Nóng Chảy Và Sự Đông Đặc
- Bài 23: Thực Hành Đo Nhiệt Độ
- Bài 22: Nhiệt Kế – Thang Nhiệt Độ
- Bài 21: Một Số Ứng Dụng Của Sự Nở Vì Nhiệt
- Bài 20: Sự Nở Vì Nhiệt Của Chất Khí
- Bài 19: Sự Nở Vì Nhiệt Của Chất Lỏng
Trả lời