Chương II: Nhiệt Học – Vật Lý Lớp 8
Bài 19: Các Chất Được Cấu Tạo Như Thế Nào?
Đổ \(50cm^3\) rượu vào \(50cm^3\) nước ta không thu được \(100cm^3\) hỗn hợp rượu và nước, mà chỉ thu được khoảng \(95cm^3\)!
Vậy khoảng \(5cm^3\) hỗn hợp còn lại đã biến đi đâu (Hình 19.1).
Nội dung bài học bài 19 các chất được cấu tạo như thế nào chương 2 vật lý lớp 8. Nội dung bài học giúp bạn mô tả được một hiện tượng chứng tỏ vật chất được cấu tạo từ các hạt riêng biệt, giữa chúng có khoảng cách. Bước đầu làm quen với thí nghiệm mô hình và chỉ ra được sự tương tự giữa thí nghiệm mô hình và hiện tượng cần giải thích. Sau đó giải thích được một số hiện tượng thực tế đơn giản tên cơ sở cấu tạo hạt của vật chất.
Tóm Tắt Lý Thuyết
I. Các Chất Có Được Cấu Tạo Từ Các Hạt Riêng Biệt Không?
– Các chất được cấu tạo từ những hạt nhỏ bé riêng biệt gọi là nguyên tử, phân tử.
– Nguyên tử là hạt chất nhỏ nhất, còn phân tử là một nhóm các nguyên tử kết hợp lại. Vì nguyên tử và phân tử đều vô cùng nhỏ bé nên các chất nhìn có vẻ như liền một khối.
– Để quan sát nguyên tử và phân tử, người ta dùng kính hiển vi hiện đại.
Em hãy tưởng tượng nếu mỗi vật đều lớn lên gấp một triệu lần. Thì khi đó con muỗi sẽ trở thành con vật khổng lồ dài tới 10km thì kích thước của mỗi phân tử vẫn chưa lớn bằng một dấu chấm (.)
II. Giữa Các Phân Tử Có Khoảng Cách Hay Không?
1. Thí nghiệm mô hình
Dụng cụ:
– Một bình chia độ đựng \(50cm^3\) cát.
– Một bình chia độ đựng \(50cm^3\) đậu.
Tiến hành thí nghiệm:
Đổ \(50cm^3\) cát vào \(50cm^3\) đậu rồi lắc nhẹ không để rơi vãi ra ngoài.
Chúng ta tìm cách giải đáp câu hỏi nêu ra ở đầu bài bằng cách dùng một thí nghiệm tương tự như thí nghiệm trộn rượu với nước, được gọi là thí nghiệm mô hình.
Bài Tập C1 Trang 69 SGK Vật Lý Lớp 8
Hãy lấy \(\)\(50cm^3\) cát đổ vào \(50cm^3\) ngô rồi lắc nhẹ xem có được \(100cm^3\) hỗn hợp ngô và cát không? Hãy giải thích tại sao?
2. Giữa các nguyên tử, phân tử có khoảng cách
Giữa các nguyên tử, phân tử có khoảng cách.
Bài Tập C2 Trang 69 SGK Vật Lý Lớp 8
Hãy cố gắng dùng cách giải thích sự hụt thể tích trong thí nghiệm trộn cát vào ngô để giải thích sự hụt thể tích trong thí nghiệm trộn rượu với nước.
III. Vận Dụng
Bài Tập C3 Trang 70 SGK Vật Lý Lớp 8
Thả một cục đường vào một cốc nước rồi khuấy lên, đường tan và nước có vị ngọt?
Bài Tập C4 Trang 70 SGK Vật Lý Lớp 8
Quả bóng cao su hoặc quả bóng bay bơm căng, dù có buộc chặt cũng cứ ngày một xẹp dần.
Bài Tập C5 Trang 70 SGK Vật Lý Lớp 8
Cá muốn sống được phải có không khí, nhưng ta thấy cá vẫn sống được trong nước.
Tóm Tắt Lý Thuyết Ngắn Gọn
1. Các chất được cấu tạo từ các hạt riêng biệt gọi là nguyên tử, phân tử
Lưu ý: Nguyên tử là hạt chất nhỏ nhất, còn phân tử là một nhóm các nguyên tử kết hợp lại.
2. Giữa các phân tử, nguyên tử có khoảng cách
Lưu ý: Trước đây, để chứng minh vật chất được cấu tạo từ các hạt riêng biệt, giữa chúng có khoảng cạch, người ta phải dựa vào hàng loạt các sự kiên thực nghiệm như sự hụt thể tích của hỗn hợp, sự khuếch tán, chuyển động Bơ – rao… Ngày nay, do sự chụp được ảnh của các phân tử, nguyên tử riêng biệt nên có thể dùn chúng để khẳng định là vật chất được cấu tạo từ các hạt riêng biệt, giữa chúng có khoảng cách.
Trong bài này, vì muốn cho học sinh hiểu thế nào là thí nghiệm mô hình, nên SGK đã dùng mô hình để chứng tỏ các hạt vật chất chuyển động hỗn độn không ngừng.
Có thể bạn biết rồi
– Khối lượng của Trái Đất lớn hơn khối lượng của quả cam bao nhiêu lần thì khối lượng của quả cam lớn hơn khối lượng của phân tử hiđrô bấy nhiêu lần.
– Nếu xếp một trăm triệu phân tử nước nối liền nhau thành một hàng thì cũng chưa dài đến 2cm.
– Nếu tưởng tượng mỗi vật đều lớn lên gấp một triệu lần, nghĩa là một con muỗi sẽ trở thành một con vật khổng lồ dài tới 10km thì kích thước của mỗi phân tử vẫn chưa lớn bằng một dấu chấm (.).
Trả lời các câu hỏi sau đây:
1. Vào thời điểm nào người ta đã nghĩ rằng mọi vật không liền một khối?
Cách đây hơn hai nghìn năm người ta đã nghĩ rằng mọi vật được cấu tạo từ các hạt riêng biệt.
2. Vậy đến khi nào mới chứng minh được các chất được cấu tạo từ các hạt riêng biệt?
Nhưng mãi cho đến đầu thế kỉ XX mới chứng minh được điều này.
3. Những hạt riêng biệt đó được gọi là gì?
Những hạt riêng biệt này được gọi là nguyên tử, phân tử. Phân tử là một nhóm các nguyên tử kết hợp lại.
Hướng dẫn học ở nhà:
- Các em học thuộc phần ghi nhớ .
- Đọc phần có thể em chưa biết
- Chuẩn bị bài 20: Nguyên tử, phân tử chuyển động hay đứng yên?
Bài Tập Liên Quan:
- Bài 29: Câu Hỏi Và Bài Tập Tổng Kết Chương II Nhiệt Học
- Bài 28: Động Cơ Nhiệt
- Bài 27: Sự Bảo Toàn Năng Lượng Trong Các Hiện Tượng Cơ Và Nhiệt
- Bài 26: Năng Suất Tỏa Nhiệt Của Nhiên Liệu
- Bài 25: Phương Trình Cân Bằng Nhiệt
- Bài 24: Công Thức Tính Nhiệt Lượng
- Bài 23: Đối Lưu – Bức Xạ Nhiệt
- Bài 22: Dẫn Nhiệt
- Bài 21: Nhiệt Năng
- Bài 20: Nguyên Tử, Phân Tử Chuyển Động Hay Đứng Yên
Trả lời