Chương 3: Điện Học – Vật Lý Lớp 7
Bài 23: Tác Dụng Từ, Tác Dụng Hóa Học Và Tác Dụng Sinh Lí Của Dòng Điện
Nội dung bài 23 tác dụng từ, tác dụng hóa học và tác dụng sinh lí của dòng điện chương 3 vật lý lớp 7. Nội dung bài học giúp mô tả một thí nghiệm hoặc hoạt động của một thiết bị thể hiện tác dụng từ của dòng điện, và mô tả một thí nghiệm hoặc một ứng dụng trong thực tế về tác dụng hóa học của dòng điện. Từ đó nêu được các biểu hiện do tác dụng sinh lí của dòng điện khi đi qua cơ thể người.
Dòng điện có tác dụng từ vì nó có thể làm quay kim nam châm.
Dòng điện có tác dụng hóa học, chẳng hạn khi cho dòng điện đi qua dung dịch muối đồng thì nó tách đồng ra khỏi dung dịch, tạo thành lớp đồng bám trên thỏi than nối với cực âm.
Dòng điện có tác dụng sinh lí khi đi qua cơ thể người và các động vật.
I. Tác dụng từ
1. Tính chất từ của nam châm
Thí nghiệm 1:
Đưa nam châm lại gần 3 thanh đồng, sắt (thép), nhôm và quan sát có hiện tượng gì xảy ra?
Kết luận: Nam châm có thể hút sắt (thép) và làm lệch kim nam châm.
Thí nghiệm 2:
Đưa một kim nam châm lại gần đầu một thanh nam châm thẳng, quan sát hiện tượng và nhận xét.
Hình
Nhận xét: Khi đưa một kim nam châm lại gần đầu một thanh nam châm thẳng thì một trong hai cực của kim bị hút còn cực kia bị đẩy.
Từ hai thí nghiệm trên ta có thể rút ra được tính chất gì của nam châm? Nam châm có tính chất từ.
2. Nam châm điện
Quan sát và nêu cấu tạo của nam châm điện:
Hình 23.1
Cấu tạo của nam châm điện: Cuộn dây dẫn quấn quanh lõi sắt non có dòng điện chạy qua là nam châm điện.
Bài Tập C1 Trang 63 SGK Vật Lý Lớp 7
Quan sát thí nghiệm hình 23.1 và trả lời các câu hỏi sau:
Hình 23.1
a. Đưa một đầu cuộn dây lại gần các đinh sắt nhỏ, các mẩu dây đồng hoặc nhôm. Quan sát xem có hiện tượng gì xảy ra khi công tắc ngắt và công tắc đóng.
b. Đưa một kim nam châm lại gần một đầu cuộn dây và đóng công tắc. Hãy cho biết, cực nào của kim nam châm bị hút, cực nào bị đẩy.
3. Tìm hiểu chuông điện
Thí nghiệm 1:
Thí nghiệm 2:
- Cuộn dây dẫn quấn quanh lõi sắt non có dòng điện chạy qua là nam châm điện.
- Nam châm điện có tác dụng từ vì nó có khả năng làm quay kim nam châm và hút các vật bằng sắt hoặc thép.
Kết luận: Nam châm điện có tác dụng từ vì nó có khả năng làm quay kim nam châm và hút các vật bằng sắt hoặc thép.
Bài Tập C2 Trang 64 SGK Vật Lý Lớp 7
Hình 23.2 mô tả cấu tạo của chuông điện, trong đó miếng sắt được gắn với lá thép đàn hồi và khi công tắc chưa đóng, miếng sắt luôn tì sát vào tiếp điểm.
Hình 23.2
Khi ta đóng công tắc, có hiện tượng gì xảy ra với cuộn dây, với miếng sắt và với đầu gõ chuông?
Bài Tập C3 Trang 64 SGK Vật Lý Lớp 7
Ngay sau đó, mạch điện bị hở. Hãy chỉ ra chỗ hở mạch này. Giải thích tại sao miếng sắt khi đó lại trở về tì sắt vào tiếp điểm.
Bài Tập C4 Trang 64 SGK Vật Lý Lớp 7
Tại sao chuông kêu liên tiếp chừng nào công tắc còn đóng?
II. Tác dụng hóa học
Bài Tập C5 Trang 64 SGK Vật Lý Lớp 7
Quan sát thí nghiệm của giáo viên (hình 23.3).
Hình 23.3
Quan sát đèn khi công tắc đóng và cho biết dung dịch muối đồng sunfat là chất dẫn điện hay cách điện?
Bài Tập C6 Trang 64 SGK Vật Lý Lớp 7
Thỏi than nối với cực âm lúc trước đó có màu đen. Sau vài phút thí nghiệm nó được phủ một lớp màu gì?
Kết luận: Dòng điện đi qua dung dịch muối đồng làm cho thỏi than nối với cực âm được phủ một lớp …..
Chú ý:
Dòng điện gây ra các phản ứng điện phân. Việt Nam là đất nước có khí hậu nóng ẩm, do những yếu tố tự nhiên, việc sử dụng các nguồn nguyên liệu hóa thạch (than đá, dầu mỏ, khí đốt, . . . ) và hoạt động sản xuất công nghiệp cũng tạo ra nhiều khí thảy độc hại \(\)\((CO_2, CO, NO, NO_2, SO_2, H_2S, . . .)\). Các khí này hòa tan trong hơi nước tạo ra môi trường điện li. Môi trường điện li này sẽ khiến cho kim loại bị ăn mòn (ăn mòn hóa học).
Để giảm thiểu tác hại này ta phải làm như thế nào?
Trả lời: Cần bao bọc kim loại bằng chất chống ăn mòn hóa học.
Kết luận: Dòng điện đi qua dung dịch muối đồng làm cho thỏi than nối với cực âm được phủ một lớp đồng. Đó là tác dụng hóa học của dòng điện.
III. Tác dụng sinh lí
Nếu sơ ý để cho dòng điện đi qua cơ thể người như tay chạm vào ổ điện, dây điện thì hiện tượng gì xảy ra?
Trả lời: Bị điện giật. Tim ngừng đập, cơ co giật, ngạt thở, thần kinh tê liệt.
Vì vậy các em không tự ý mình chạm vào mạng điện dân dụng nếu chưa biết rõ cách sử dụng, tránh bị điện giật bằng cách sử dụng chất cách điện để cách li dòng điện với cơ thể và tuân thủ các quy tắc an toàn điện.
Kết luận: Dòng điện có tác dụng sinh lí khi đi qua cơ thể người (động vật), làm tim ngừng đập, cơ co giật, ngạt thở, thần kinh tê liệt.
IV. Vận dụng
Bài Tập C7 Trang 65 SGK Vật Lý Lớp 7
Vật nào dưới đây có tác dụng từ?
A. Một pin còn mới đặt riêng trên bàn;
B. Một mảnh nillong đã được cọ xát mạnh;
C. Một cuộn dây dẫn đang có dòng điện chạy qua;
D. Một đoạn băng dính.
Bài Tập C8 Trang 65 SGK Vật Lý Lớp 7
Dòng điện không có tác dụng nào dưới đây?
A. Làm tê liệt thần kinh
B. Làm quay kim nam châm
C. Làm nóng dây dẫn
D. Hút các vụn giấy
Trên là lý thuyết và bài soạn bài 23 tác dụng từ, tác dụng hóa học và tác dụng sinh lí của dòng điện chương 3 vật lý lớp 7. Bài học giúp bạn nắm kiến thức và hiểu được hoạt động của một số thiết bị điện.
Bài Tập Liên Quan:
- Bài 30: Tổng Kết Chương 3 Điện Học
- Bài 29: An Toàn Khi Sử Dụng Điện
- Bài 28: Thực Hành: Đo Hiệu Điện Thế Và Cường Độ Dòng Điện Đối Với Đoạn Mạch Song Song
- Bài 27: Thực Hành Đo Cường Độ Dòng Điện Và Hiệu Điện Thế Đối Với Đoạn Mạch Nối Tiếp
- Bài 26: Hiệu Điện Thế Giữa Hai Đầu Dụng Cụ Dùng Điện
- Bài 25: Hiệu Điện Thế
- Bài 24: Cường Độ Dòng Điện
- Bài 22: Tác Dụng Nhiệt Và Tác Dụng Phát Sáng Của Dòng Điện
- Bài 21: Sơ Đồ Mạch Điện – Chiều Dòng Điện
- Bài 20: Chất Dẫn Điện Và Chất Cách Điện Dòng Điện Trong Kim Loại
- Bài 19: Dòng Điện – Nguồn Điện
- Bài 18: Hai Loại Điện Tích
- Bài 17: Sự Nhiễm Điện Do Cọ Xát
Trả lời