Chương II: Nhiệt Học – Vật Lý Lớp 6
Bài 26: Sự Bay Hơi Và Sự Ngưng Tụ
Nội dung bài 26 sự bay hơi và sự ngưng tụ chương II nhiệt học vật lý 6. Bài học giúp bạn biết được hiện tượng bay hơi, sự phụ thuộc của tốc độ bay hơi vào nhiệt độ, gió và mặt thoáng. Biết cách tìm hiểu tác động của một yếu tố lên một hiện tượng khi có nhiều yếu tố cùng tác động một lúc. Từ đó tìm được ví dụ thực tế về hiện tượng bay hơi và sự phụ thuộc của tốc độ bay hơi vào nhiệt độ, gió và mặt thoáng.
I. Sự Bay Hơi
Nước mưa trên mặt đường nhựa đã biến đi đâu, khi Mặt Trời lại xuất hiện sau cơn mưa?
Trả lời: Là do nước đã biến thành hơi.
1. Nhớ lại những điều đã được học từ lớp 4 về sự bay hơi
– Hiện tượng nước biến thành hơi (nước bay hơi) các em đã học ở lớp 4.
Mỗi em hãy tìm và ghi vào vở một thí dụ về nước bay hơi.
Hỏi: Không phải chỉ có nước mới bay hơi, mọi chất lỏng đều có thể bay hơi. Hãy tìm và ghi vào vở một thí dụ về sự bay hơi của một chất lỏng không phải là nước.
Trả lời: Ngoài nước ra thì còn rượu chẳng hạn, hay là cồn, nếu để ở ngoài lâu thì trong tích tắc nó sẽ biến mất.
2. Sự bay hơi nhanh hay chậm của một chất lỏng phụ thuộc vào những yếu tố nào?
a. Quan sát hiện tượng
Trong đời sống, có nhiều hiện tượng giúp ta nhận biết sự bay hơi của một chất xảy ra nhanh hay chậm (tốc độ bay hơi) phụ thuộc vào những yếu tố nào.
Hãy quan sát những hiện tượng mô tả ở hình 26.2 để trả lời các câu hỏi sau đây.
Bài Tập C1 Trang 80 SGK Vật Lý Lớp 6
Quần áo vẽ ở hình \(\)\(A_2\) khô nhanh hơn vẽ ở hình \(A_1\), chứng tỏ tốc độ bay hơi phụ thuộc vào yếu tố nào?
Bài Tập C2 Trang 81 SGK Vật Lý Lớp 6
Quần áo ở hình \(\)\(B_1\) khô nhanh hơn ở hình \(B_2\) chứng tỏ tốc độ bay hơi phụ thuộc vào yếu tố nào?
Bài Tập C3 Trang 81 SGK Vật Lý Lớp 6
Quần áo vẽ ở hình \(\)\(C_2\) khô nhanh hơn vẽ ở hình \(C_1\), chứng tỏ tốc độ bay hơi phụ thuộc vào yếu tố nào?
b. Rút ra nhận xét
Từ việc phân tích các hiện tượng, có thể rút ra nhận xét:
Tốc độ bay hơi của một chất lỏng phụ thuộc vào nhiệt độ, gió và diện tích mặt thoáng của chất lỏng.
Bài Tập C4 Trang 81 SGK Vật Lý Lớp 6
Chọn từ thích hợp: lớn, nhỏ, cao, thấp, mạnh, yếu để điền vào chỗ trống của các câu sau:
– Nhiệt độ càng (1) … thì tốc độ bay hơi càng (2) …
– Gió càng (3) … thì tốc độ bay hơi càng (4) …
– Diện tích mặt thoáng của chất lỏng càng (5)… thì tốc độ bay hơi càng (6)…
– lớn, nhỏ
– cao, thấp – mạnh, yếu |
c. Thí nghiệm kiểm tra
Nhận xét ở trên mới chỉ là một dự đoán. Cần phải làm thí nghiệm để kiểm tra.
Thí dụ: Muốn kiểm tra tác động của nhiệt độ đối với sự bay hơi của nước, ta phải làm cho nhiệt độ thay đổi, còn giữ nguyên diện tích mặt thoáng và không cho gió tác động.
Cụ thể, có thể làm thí nghiệm như sau:
– Lấy hai đĩa nhôm có diện tích lòng đĩa như nhai, đặt trong phòng không có gió.
– Hơ nóng một đĩa.
– Đỗ vào mỗi đĩa khoảng từ \(2cm^3\) đến \(5cm^3\) nước.
Quan sát xem nước ở đĩa nào bay hơi nhanh.
Bài Tập C5 Trang 82 SGK Vật Lý Lớp 6
Tại sao phải dùng đĩa có diện tích lòng đĩa như nhau?
Bài Tập C6 Trang 82 SGK Vật Lý Lớp 6
Tại sao phải đặt hai đĩa trong cùng một phòng không có gió?
Bài Tập C7 Trang 82 SGK Vật Lý Lớp 6
Tại sao chỉ hơ nóng một đĩa?
Bài Tập C8 Trang 82 SGK Vật Lý Lớp 6
Căn cứ vào kết quả thí nghiệm thế nào, có thể khẳng định dự đoán tốc độ bay hơi phụ thuộc nhiệt độ là đúng?
Hãy tự vạch kế hoạch để thực hiện thí nghiệm kiểm tra xem tốc độ bay hơi có phụ thuộc vào các yếu tố gió, diện tích mặt thoáng của chất lỏng không.
Chú ý: Trong kế hoạch thí nghiệm cần nêu rõ:
– Mục đích thí nghiệm: Dùng để kiểm tra tác động của yếu tố nào?
– Các dụng cụ cần dùng.
– Các bước tiến hành thí nghiệm.
Ghi kế hoạch thí nghiệm vào vở để xin ý kiến thầy giáo, cô giáo, Thầy cô giáo sẽ cho em biết kế hoạch thế nào là đúng, để các em thực hiện nếu có đủ dụng cụ.
d. Vận dụng
Bài Tập C9 Trang 82 SGK Vật Lý Lớp 6
Tại sao khi trồng chuối hay trồng mía, người ta phải phạt (cắt) bớt lá?
Bài Tập C10 Trang 82 SGK Vật Lý Lớp 6
Để làm muối, người ta cho nước biển chảy vào ruộng muối. Nước trong nước biển bay hơi, còn muối đọng lại trên ruộng. Thời tiết như thế nào thì nhanh thu hoạch được muối? Tại sao?
Tóm Tắt Lý Thuyết
1. Sự bay hơi là gì?
Ví dụ:
Sau cơn mưa đường phố thường bị ướt và có đọng những vũng nước. Tuy nhiên sau một thời gian thì nước không còn và đường phố khô ráo.
Một chai dầu gió đậy nút kín, dầu trong chai rất lâu cạn nhưng nếu mở nút chai dầu và quên đậy lại thì sau vài hôm dầu trong chai cạn hẳn.
Để làm muối người ta cho nước biển vào trong ruộng muối, nước trong nước biển bay hơi còn muối đọng lại trên ruộng.
2. Đặc điểm của sự bay hơi
Tốc độ bay hơi của chất lỏng phụ thuộc vào nhiệt độ, gió, diện tích mặt thoáng và tính chất của từng loại chất lỏng.
– Nhiệt độ của môi trường càng cao (khí hậu, thời tiết nắng nóng), tốc độ bay hơi diễn ra càng nhanh.
– Gió càng mạnh, tốc độ bay hơi diễn ra cũng càng nhanh.
– Diện tích mặt thoáng của chất lỏng càng rộng thì tốc độ bay hơi xảy ra càng nhanh.
– Tùy từng loại chất lỏng khác nhau mà tốc độ bay hơi nhanh chậm cũng khác nhau.
Ví dụ:
– Quần áo phơi thường mau khô hơn khi phơi ở ngoài trời nắng hơn là phơi trong bóng râm.
– Quần áo phơi thường mau khô hơn ở nơi có gió hơn là nơi không có gió.
– Quần áo phơi thường mau khô hơn khi đặt xa nhau hơn là đặt sát nhau (lúc này diện tích tiếp xúc giữa quần áo với không khí sẽ nhiều, ít khác nhau).
Lưu ý: Khi bay hơi, nhiệt độ của chất lỏng giảm.
Vừa rồi là lý thuyết bài 26 sự bay hơi và sự ngưng tụ chương II nhiệt học. Qua bài học giúp bạn nhận biết được hiện tượng bay hơi, sự phụ thuộc của tốc độ bay hơi vào nhiệt độ, gió và mặt thoáng. Từ đó, biết cách tìm hiểu tác động của một yếu tố lên một hiện tượng khi có nhiều yếu tố cùng tác động một lúc.
Bài Tập Liên Quan:
- Bài 30: Tổng Kết Chương II Nhiệt Học
- Bài 29: Sự Sôi (Tiếp Theo)
- Bài 28: Sự Sôi
- Bài 27: Sự Bay Hơi Và Sự Ngưng Tụ (Tiếp Theo)
- Bài 25: Sự Nóng Chảy Và Sự Đông Đặc (Tiếp Theo)
- Bài 24: Sự Nóng Chảy Và Sự Đông Đặc
- Bài 23: Thực Hành Đo Nhiệt Độ
- Bài 22: Nhiệt Kế – Thang Nhiệt Độ
- Bài 21: Một Số Ứng Dụng Của Sự Nở Vì Nhiệt
- Bài 20: Sự Nở Vì Nhiệt Của Chất Khí
- Bài 19: Sự Nở Vì Nhiệt Của Chất Lỏng
- Bài 18: Sự Nở Vì Nhiệt Của Chất Rắn
Trả lời