Chương III: Con Người, Dân Số Và Môi Trường – Sinh Học Lớp 9
Bài 53: Tác Động Của Con Người Đối Với Môi Trường
Nội dung Bài 53: Tác Động Của Con Người Đối Với Môi Trường thuộc Chương III: Con Người, Dân Số Và Môi Trường môn Sinh Học Lớp 9. Các bạn chỉ ra được các hoạt động của con người làm thay đổi thiên nhiên. Từ đó ý thức được trách nhiệm cần bảo vệ môi trường sống cho chính mình và cho các thế hệ sau. Bồi dưỡng khả năng vận dụng thực tế vào bài học. Mời các bạn theo dõi ngay dưới đây.
Con người đã và đang nỗ lực để bảo vệ và cải tạo môi trường tự nhiên.
Mỗi người đều phải có trách nhiệm trong việc bảo vệ môi trường sống của mình.HocTapHay.Com
I. Tác Động Của Con Người Tới Môi Trường Qua Các Thời Kì Phát Triển Của Xả Hội
– Thời kỳ nguyên thủy
Trong thời kì này, con người sống hoà đồng với tự nhiên. Cách sống cơ bản là sản bắt động vật và hái lượm cây rừng.
Tác động đáng kể của con người đối với môi trường là con người biết dùng lửa để nấu nướng thức ăn, sưởi ấm và xua đuổi thú dữ. Con người đã đốt lửa dồn thú dữ vào những hố sâu để bắt, làm cho nhiều cánh rừng rộng lớn ở Trung Âu, Đông Phi, Nam Mĩ, Đông Nam Á bị đốt cháy.
– Xã hội nông nghiệp
Bên cạnh hoạt động săn bắn, con người đã bắt đầu biết trồng cây lương thực như lúa, lúa mì, ngô… và chăn nuôi dê, cừu, lợn, bò… Hoạt động trồng trọt và chăn nuôi đã dẫn con người tới việc chặt phá và đốt rừng lấy đất canh tác, chăn thả gia súc.
Hoạt động cày xới đất canh tác góp phần làm thay đổi đất và nước tầng mặt. Hậu quả là nhiều vùng đất bị khô cằn và suy giảm độ màu mỡ.
Nền nông nghiệp hình thành đòi hỏi con người phải định cư, từ đó nhiều vùng rừng bị chuyển đổi thành các khu dân cư và khu sản xuất nông nghiệp.
Tuy nhiên, ngoài việc phá rừng, hoạt động nông nghiệp còn đem lại lợi ích là tích lũy thêm nhiều giống cây trồng, vật nuôi và hình thành các hệ sinh thái trồng trọt.
– Xã hội công nghiệp
Thế kỉ XVII được coi là điểm môc của thời đại văn minh công nghiệp. Việc chế tạo ra máy móc hơi nước sử dụng trong sản xuất, giao thông vận tải đã tạo điều kiện để chuyển từ sản xuất thủ công sang sản xuất bằng máy móc. Máy móc ra đời đã tác động mạnh mẽ tới môi trường sống.
Nền nông nghiệp cơ giới hoá tạo ra nhiều vùng trồng trọt lớn.
Công nghiệp khai khoáng phát triển đã phá đi rất nhiều diện tích rừng trên Trái Đất.
Đô thị hoá ngày càng tăng đã lấy đi nhiều vùng đất rừng tự nhiên và đất trồng trọt.
Bên cạnh những tác động làm suy giảm môi trường, nền công nghiệp phát triển cũng góp phần cải tạo môi trường.
Ngành hoá chất sản xuất được nhiều loại phân bón, thuốc trừ sâu bảo vệ thực vật làm tăng sản lượng lương thực và khống chế được nhiều loại dịch bệnh. Nhiều giống vật nuôi và cây trồng quý được lai tạo và nhân giống.
II. Tác Động Của Con Người Làm Suy Thoái Môi Trường Tự Nhiên
Một trong những tác động lớn nhất của con người tới môi trường tự nhiên là phá huỷ thảm thực vật, từ đó gây ra nhiều hậu quả xấu.
Câu hỏi 1 bài 53 trang 159 SGK sinh học lớp 9:
– Chọn một hoặc một số nội dung thích hợp ở cột bên phải (kí hiệu bằng a, b, c…) ứng với mỗi hoạt động của con người ở cột bên trái (kí hiệu 1, 2, 3,…) gây ra sự phá huỷ môi trường tự nhiên ở bảng dưới đây và ghi vào cột “Ghi kết quả”.
Bảng 53.1. Những hoạt động của con người phá huỷ môi trường tự nhiên
| Hoạt động của con người | Ghi kết quả | Hậu quả phá hủy môi trường tự nhiên |
| 1. Hái lượm | a) Mất nhiều loài sinh vật | |
| 2. Săn bắt động vật hoang dã | b) Mất nơi ở của sinh vật | |
| 3. Đốt rừng lấy đất trồng trọt | c) Xói mòn và thoái hóa đất | |
| 4. Chăn thả gia súc | d) Ô nhiễm môi trường | |
| 5. Khai thác khoáng sản | e) Cháy rừng | |
| 6. Phát triển nhiều khu dân cư | g) Hạn hán | |
| 7. Chiến tranh | h) Mất cân bằng sinh thái |
– Hoạt động chặt phá rừng bừa bãi và gây cháy rừng sẽ dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng. Theo em, đó là những hậu quả gì?
Trả lời:
| Hoạt động của con người | Ghi kết quả | Hậu quả phá hủy môi trường tự nhiên |
| 1. Hái lượm | 1- a | a) Mất nhiều loài sinh vật |
| 2. Săn bắt động vật hoang dã | 2- a, h | b) Mất nơi ở của sinh vật |
| 3. Đốt rừng lấy đất trồng trọt | 3- a, b, c, d, e, g, h | c) Xói mòn và thoái hóa đất |
| 4. Chăn thả gia súc | 4- a, b, c, d, g, h | d) Ô nhiễm môi trường |
| 5. Khai thác khoáng sản | 5- a, b, c, d, g, h | e) Cháy rừng |
| 6. Phát triển nhiều khu dân cư | 6- a, b, c, d, g, h | g) Hạn hán |
| 7. Chiến tranh | 7- a, b, c, d, e, g, h | h) Mất cân bằng sinh thái |
Chặt phá rừng bừa bãi và gây cháy rừng sẽ gây ra nhiều hậu quả nghiệm trọng như:
Chặt phá rừng, cháy rừng gây xói mòn đất, lũ quét, lượng nước ngầm giảm, gây ô nhiễm môi trường, khí hậu thay đổi, nhiều loài sinh vật mấy nơi cư trú ⇒ giảm sự đa dạng sinh học, mất cân bằng hệ sinh thái.
III. Vai Trò Của Con Người Trong Việc Bảo Vệ Và Cải Tạo Môi Trường Tự Nhiên
Nhiều hoạt động của con người đã tác động tới môi trường tự nhiên, gây ô nhiễm và làm suy thoái môi trường. Tuy nhiên, với sự hiểu biết ngày càng tăng, con người đã và đang nỗ lực để khắc phục tình trạng đó, đồng thời bảo vệ và cải tạo môi trường tự nhiên. Những biện pháp chính là:
– Hạn chế phát triển dân số quá nhanh
– Sử dụng có hiệu quả các nguồn tài nguyên
– Bảo vệ các loài sinh vật
– Phục hồi và trồng rừng mới
– Kiểm soát và giảm thiểu các nguồn chất thải gây ô nhiễm
– Hoạt động khoa học của con người góp phần cải tạo nhiều giống cây trồng, vật nuôi có năng suất cao.
Câu hỏi 2 bài 53 trang 160 SGK sinh học lớp 9: Hãy nêu những biện pháp bảo vệ môi trường tự nhiên khác mà em biết.
Trả lời:
– Bảo vệ đất bạc màu.
– Trồng cây gây rừng.
– Bảo vệ nguồn nước.
– Hạn chế dùng các loại thuốc trừ sâu, diệt cỏ.
– Cấm đánh bắt cá bằng thuốc nổ, chích điện
– Không xả rác bừa bãi ra đường phố, sông hồ,…
– Không chặt phá rừng.
– Không săn bắt các động vật rừng quý hiếm.
Câu Hỏi Và Bài Tập
Hướng dẫn giải bài tập sách giáo khoa Bài 53: Tác động của con người đối với môi trường thuộc Chương III: Con Người, Dân Số Và Môi Trường môn Sinh Học Lớp 9. Các bài giải có kèm theo phương pháp giải và cách giải khác nhau.
Bài Tập 1 Trang 160 SGK Sinh Học Lớp 9
Trình bày nguyên nhân dẫn tới suy thoái môi trường do hoạt động của con người.
Bài Tập 2 Trang 160 SGK Sinh Học Lớp 9
Kể tên những việc làm ảnh hưởng xấu tới môi trường tự nhiên mà em biết; tác hại của những việc làm đó; những hành động cần thiết để khắc phục ảnh hưởng xấu đó rồi liệt kê vào bảng 53.2.
Bảng 53.2. Bảng ghi những việc làm ảnh hưởng xấu tới môi trường tự nhiên và biện pháp khắc phục
| Tên việc làm | Tác hại | Cần làm gì để khắc phục |
Tóm Tắt Lý Thuyết
Lý thuyết Bài 53: Tác động của con người đối với môi trường Sách giáo khoa Sinh học lớp 9 ngắn gọn, đầy đủ, dễ hiểu có sơ đồ tư duy.
I. Tác Động Của Con Người Tới Môi Trường Qua Các Thời Kì Phát Triển Của Xả Hội
Thời nguyên thủy
- Chủ yếu sống hòa nhập thiên nhiên
- Một số tác động: sẳn bắt, hái lượm, đốt rừng để săn thú, …
Xã hội nông nghiệp
- Chặt phá rừng lấy đất canh tác, chăn thả gia súc
- Cày xới đất canh tác làm suy giảm độ màu mỡ của đất
- Phá rừng mở rộng khu dân cư và khu sản xuất nông nghiệp
- Hình thành hệ sinh thái mới: hệ sinh thái trồng trọt
Xã hội công nghiệp
- Diện tích rừng bị thu hẹp
- Tạo nhiều vùng trồng trọt lớn
- Lai tạo và nhân giống nhiều cây trồng, vật nuôi quý
- Sử dụng các biện pháp cải tạo thiên nhiên
II. Tác Động Của Con Người Làm Suy Thoái Môi Trường Tự Nhiên
Một trong những tác động lớn nhất của con người tới môi trường tự nhiên là phá hủy thảm thực vật, từ đó gây ra nhiều biến đổi khí hậu.
| Hoạt động của con người | Ghi kết quả | Hậu quả phá hủy môi trường tự nhiên |
| 1. Hái lượm | 1- a | a) Mất nhiều loài sinh vật |
| 2. Săn bắt động vật hoang dã | 2- a, h | b) Mất nơi ở của sinh vật |
| 3. Đốt rừng lấy đất trồng trọt | 3- a, b, c, d, e, g, h | c) Xói mòn và thoái hóa đất |
| 4. Chăn thả gia súc | 4- a, b, c, d, g, h | d) Ô nhiễm môi trường |
| 5. Khai thác khoáng sản | 5- a, b, c, d, g, h | e) Cháy rừng |
| 6. Phát triển nhiều khu dân cư | 6- a, b, c, d, g, h | g) Hạn hán |
| 7. Chiến tranh | 7- a, b, c, d, e, g, h | h) Mất cân bằng sinh thái |
Kết luận:
Nhiều hoạt động của con người đã gây hậu quả rất xấu:
– Xói mòn đất → gây lũ lụt diện rộng, hạn hán kéo dài, ảnh hưởng mạch nước ngầm.
– Giảm đa dạng sinh học, mất cân bằng sinh thái…
III. Vai Trò Của Con Người Trong Việc Bảo Vệ Và Cải Tạo Môi Trường Tự Nhiên
Nhiều hoạt động của con người tác động tới môi trường tự nhiên, gây ô nhiễm môi trường và làm suy thoái môi trường. Tuy nhiên, với sự hiểu biết ngày càng tăng, con người đã và đang nỗ lực khắc phục tình trạng đó, đồng thời bảo vệ và cải tạo môi trường tự nhiên.
Những biện pháp chính:
– Hạn chế phát triển dân số quá nhanh.
– Sử dụng có hiệu quả các nguồn tài nguyên.
– Bảo vệ các loài sinh vật.
– Phục hồi và trồng rừng mới.
– Kiểm soát và giảm thiểu các nguồn chất thải gây ô nhiễm.
– Hoạt động khoa học của con người góp phần cải tạo nhiều giống cây trồng, vật nuôi có năng suất cao.
Câu Hỏi Trắc Nghiệm
Câu 1: Xã hội loài người đã trải qua các giai đoạn phát triển, lần lượt theo thứ tự là:
A. Thời kì nguyên thuỷ, xã hội nông nghiệp, xã hội công nghiệp
B. Xã hội nông nghiệp, thời kì nguyên thuỷ, xã hội công nghiệp
C. Thời kì nguyên thuỷ, xã hội công nghiệp, xã hội nông nghiệp
D. Xã hội công nghiệp, xã hội nông nghiệp, thời kì nguyên thuỷ
Câu 2: Cách sống của con người trong thời kì nguyên thuỷ là:
A. Săn bắt động vật hoang dã
B. Săn bắt động vật và hái lượm
C. Đốt rừng và chăn thả gia súc
D. Khai thác khoáng sản và đốt rừng
Câu 3: Tác động đáng kể nhất của con người đối với môi trường trong thời kì nguyên thuỷ là:
A. Hái lượm cây rừng và săn bắt động vật hoang dã
B. Biết dùng lửa nấu chín thức ăn và sưởi ấm cơ thể, xua thú dữ
C. Trồng cây lương thực
D. Chăn nuôi gia súc
Câu 4: Nền sản xuất nông nghiệp trong giai đoạn xã hội công nghiệp được tiến hành chủ yếu bằng các phương tiện:
A. Thủ công
B. Bán thủ công
C. Sức kéo động vật
D. Cơ giới hoá
Câu 5: Trong thời kì xã hội nông nghiệp, con người đã tác động mạnh đến môi trường bằng các hoạt động nào sau đây?
A. Dùng lửa để nấu nướng, xua đuổi và săn bắt thú rừng đã làm nhiều cánh rừng rộng lớn bị chá
B. Hoạt động trồng trọt và chăn nuôi đã dẫn đến việc chặt phá rừng để lấy đất canh tác và chăn nuôi gia súc
C. Máy móc công nghiệp ra đời đã tác động mạnh đến môi trường công nghiệp khai khoáng đã làm mất đi nhiều cánh rừng, đô thị hoá đẫ lấy đi nhiều vùng đất tự nhiên và đất trồng trọt
D. Cả B và C
Câu 6: Nguồn tài nguyên khoáng sản được con người tận dụng khai thác nhiều nhất ở giai đoạn là:
A. Thời kì nguyên thuỷ
B. Xã hội nông nghiệp
C. Xã hội công nghiệp
D. Cả A và B đều đúng
Câu 7: Trong thời kì xã hội công nghiệp, con người đã tác động mạnh đến môi trường bằng hoạt động nào sau đây?
A. Dùng lửa để nấu nướng, xua đuổi và săn bắt thú rừng đã làm nhiều cánh rừng rộng lớn bị cháy
B. Hoạt động trồng trọt và chăn nuôi đã dẫn đến việc chặt phá rừng để lấy đất canh tác và chăn nuôi gia súc
C. Máy móc công nghiệp ra đời đã tác động mạnh đến môi trường công nghiệp khai khoáng đã làm mất đi nhiều cánh rừng, đô thị hoá đã lấy đi nhiều vùng đất tự nhiên và đất trồng trọt
D. Cả B và C
Câu 8: Hậu quả dẫn đến từ việc con người chặt phá rừng bừa bãi và gây cháy rừng là:
A. Đất bị xói mòn và thoái hoá do thiếu rễ cây giữ đất
B. Thiếu rễ cây giữ nước, nước ngầm bị tụt sâu hơn và đất bị khô cằn
C. Thú rừng giảm do thiếu môi trường sống và nơi sinh sản
D. Cả A, B và C đều đúng
Câu 9: Chọn câu có nội dung đúng trong các câu sau đây:
A. Trong xã hội công nghiệp, con người mở rộng diện tích rừng hơn so với thời kỳ nguyên thủy
B. Con người không gây ô nhiễm môi trường
C. Việc đốt phá rừng bừa bãi của con người gây nhiều hậu quả xấu
D. Con người chế tạo được máy hơi nước ở giai đoạn xã hội nông nghiệp
Câu 10: Yếu tố nào sau đây tác động làm suy giảm nguồn tài nguyên động vật và thực vật?
A. Sự sinh sản của cây rừng và thú rừng
B. Sự gia tăng sinh sản ở con người
C. Sự tăng nhanh tốc độ sinh sản của các sinh vật biển
D. Sự sinh sản của các nguồn thuỷ sản nước ngọt
Câu 11: Nguyên nhân chủ yếu làm mất cân bằng sinh thái là do:
A. Hoạt động của con người
B. Hoạt động của sinh vật
C. Hoạt động của núi lửa
D. Cả A và B
Câu 12: Chọn câu đúng trong các câu sau:
A. Nhiều hoạt động của con người đã tác động đến môi trường tự nhiên, gây ô nhiễm và làm suy thoái môi trường
B. Thảm thực vật bị phá huỷ cũng không ảnh hưởng gì đến khí hậu
C. Nhiều hoạt động của động vật có hại đối với môi trường tự nhiên
D. Việc săn bắt động vật hoang dã hiện nay không ảnh hưởng đến số lượng loài sinh vật trong tự nhiên và không làm mất cân bằng sinh thái
Câu 13: Để góp phần vào việc bảo vệ tốt môi trường, một trong những điều cần thiết phải làm là:
A. Tăng cường chặt, đốn cây rừng và săn bắt thú rừng
B. Tận dụng khai thác tối đa tài nguyên khoáng sản
C. Hạn chế sự gia tăng dân số quá nhanh
D. Sử dụng càng nhiều thuốc trừ sâu trên đồng ruộng
Câu 14: Chọn câu sai trong các câu sau:
A. Con người đã và đang nỗ lực bảo vệ, cải tạo môi trường tự nhiên để phát triển bền vững
B. Trồng cây gây rừng là một trong những biện pháp phục hồi cân bằng sinh thái
C. Mọi người đều có trách nhiện bảo vệ môi trường tự nhiên
D. Phá rừng để lấy đất trồng trọt cần phải được khuyến khích
Ở trên là nội dung Bài 53: Tác Động Của Con Người Đối Với Môi Trường thuộc Chương III: Con Người, Dân Số Và Môi Trường môn Sinh Học Lớp 9. Chúc các bạn học tốt Sinh Học Lớp 9.
Trả lời