Chương II: Điện Từ Học – Vật Lý Lớp 9
Bài 31: Hiện Tượng Cảm Ứng Điện Từ
Bạn Thành: xe đạp của mình không có pin hay acquy mà chỉ có một bình điện, gọi là đinamô. Không hiểu trong đinamô có cái gì mà khi quay cái núm ở trên thì đèn xe đạp lại sáng?
Bạn Hải: Tốt nhất là tháo vỏ đinamô ra xem trong đó có cái gì?
Để tìm câu trả lời giải đáp thắc mắc của bạn Hải, mời các bạn tìm hiểu nội dung bài 31 hiện tượng cảm ứng từ.
Tóm Tắt Lý Thuyết
Hiện tượng xuất hiện dòng điện cảm ứng gọi là hiện tượng cảm ứng điện từ.HocTapHay.Com
I. Cấu Tạo Và Hoạt Đồng Của Đinamô Ở Xe Đạp
Quan sát cấu tạo và hoạt động của đinamô.
Trên hình 31.1 vẽ sơ đồ cấu tạo của một đinamô ở xe đạp. Trong đinamô, có một nam châm và cuộn dây. Khi quay núm của đinamô thì nam châm quay theo và đèn sáng.
Liệu có phải nhờ nam châm mà tạo ra được dòng điện không?
II. Dùng Nam Châm Để Tạo Ra Dòng Điện
1. Dùng nam châm vĩnh cửu
Thí nghiệm 1
Bài Tập C1 Trang 85 SGK Vật Lý Lớp 9
Cho hai đèn LED mắc song song ngược chiều vào hai đầu của một cuộn dây dẫn và một thanh nam châm vĩnh cửu. Hãy bố trí thí nghiệm như hình 31.2 để tìm hiểu xem dòng điện xuất hiện trong cuộn dây dẫn kín ở trường hợp nào sau đây:
– Di chuyển nam châm lại gần cuộn dây.
– Đặt nam châm đứng yên trước cuộn dây.
– Đặt nam châm nằm yên trong cuộn dây.
– Di chuyển nam châm ra xa cuộn dây.
Bài Tập C2 Trang 85 SGK Vật Lý Lớp 9
Trong thí nghiệm trên, nếu để nam châm đứng yên và cho cuộn dây chuyển động lại gần hay ra xa nam châm thì cuộn dây có xuất hiện dòng điện không? Hãy làm thí nghiệm để kiểm tra dự đoán.
Nhận xét 1: Dòng điện xuất hiện trong cuộn dây dẫn kín khi ta đưa một cực nam châm lại gần hay ra xa một đầu cuộn dây đó hoặc ngược lại.
2. Dùng nam châm điện
Thí nghiệm 2
Bài Tập C3 Trang 86 SGK Vật Lý Lớp 9
Đặt một nam châm điện nằm yên trước cuộn dây dẫn có mắc hai đèn LED song song ngược chiều (Hình 31.3). Hãy làm thí nghiệm để xác định trong những trường hợp nào sau đây xuất hiện dòng điện ở cuộn dây có mắc đèn LED.
– Trong khi đóng mạch điện của nam châm điện.
– Khi dòng điện đã ổn định.
– Trong khi ngắt mạch điện của nam châm điện.
– Sau khi ngắt mạch điện.
Nhận xét 2: Dòng điện xuất hiện ở cuộn dây dẫn kín trong thời gian đóng và ngắt mạch của nam châm điện, nghĩa là trong thời gian dòng điện của nam châm điện biến thiên.
III. Hiện Tượng Cảm Ứng Điện Từ
Dòng điện xuất hiện như trên gọi là dòng điện cảm ứng. Hiện tượng xuất hiện dòng điện cảm ứng gọi là hiện tượng cảm ứng điện từ.
Bài Tập C4 Trang 86 SGK Vật Lý Lớp 9
Nếu làm lại thí nghiệm ở hình 31.2 nhưng lần này cho nam châm quay quanh một trục thẳng đứng (Hình 31.4) thì có hiện tượng gì xảy ra trong cuộn dây?
Bài Tập C5 Trang 86 SGK Vật Lý Lớp 9
Hãy trả lời câu hỏi ở phần I.
Những Điểm Cần Lưu Ý
- Biết cách dùng nam châm vĩnh cửu hoặc nam châm điện để tạo ra dòng điện cảm ứng.
- Biết các làm xuất hiện dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín bằng nam châm vĩnh cửu hoặc nam châm điện.
- Sử dụng đúng thuật ngữ dòng điện cảm ứng và hiện tượng cảm ứng điện từ.
Có Thể Bạn Chưa Biết
Hiện tượng cảm ứng điện từ do nhà bác học người Anh M.Pha-ra-đây (Michael Faraday, 1791-1867) phát minh ra năm 1831. Đó được xem như một phát minh vĩ đại về Vật lí của thế kỉ XIX, mở đường cho việc chế tạo máy phát điện và nhiều máy quan trọng khác có ứng dụng rộng rãi trong đời sống và sản xuất.
Ở trên là nội dung Bài 31: Hiện Tượng Cảm Ứng Điện Từ thuộc Chương II: Điện Từ Học môn Vật Lý Lớp 9. Bài học giúp các bạn trả lời câu hỏi của bạn Hải ở đầu bài.
Bài Tập Liên Quan:
- Bài 39: Tổng Kết Chương II Điện Từ Học
- Bài 38: Thực Hành Vận Hành Máy Phát Điện Và Máy Biến Thế
- Bài 37: Máy Biến Thế
- Bài 36: Truyền Tải Điện Năng Đi Xa
- Bài 35: Các Tác Dụng Của Dòng Điện Xoay Chiều – Đo Cường Độ Và Hiệu Điện Thế Xoay Chiều
- Bài 34: Máy Phát Điện Xoay Chiều
- Bài 33: Dòng Điện Xoay Chiều
- Bài 32: Điều Kiện Xuất Hiện Dòng Điện Cảm Ứng
- Bài 30: Bài Tập Vận Dụng Quy Tắc Nắm Tay Phải Và Quy Tắc Bàn Tay Trái
- Bài 29: Thực Hành: Chế Tạo Nam Châm Vĩnh Cửu, Nghiệm Lại Từ Tính Của Ống Dây Có Dòng Điện
- Bài 28: Động Cơ Điện Một Chiều
- Bài 27: Lực Điện Từ
- Bài 26: Ứng Dụng Của Nam Châm
- Bài 25: Sự Nhiễm Từ Của Sắt, Thép – Nam Châm Điện
- Bài 24: Từ Trường Của Ống Dây Có Dòng Điện Chạy Qua
- Bài 23: Từ Phổ – Đường Sức Từ
- Bài 22: Tác Dụng Từ Của Dòng Điện – Từ Trường
- Bài 21: Nam Châm Vĩnh Cửu
Trả lời